Эйдинов Семён Григорьевич

Эйдинов Семён Григорьевич
Зат	ир-ат
Тыуған көнө	11 июль 1911({{padleft:1911|4|0}}-{{padleft:7|2|0}}-{{padleft:11|2|0}})
Тыуған урыны	Өфө, Өфө өйәҙе, Өфө губернаһы, Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө	23 ғинуар 1983({{padleft:1983|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:23|2|0}}) (71 йәш)
Вафат булған урыны	Магнитогорск, Силәбе өлкәһе, РСФСР, СССР
Һөнәр төрө	дирижёр
Уҡыу йорто	П. И. Чайковский исемендәге Мәскәү дәүләт консерваторияһы
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Эйдинов Семён Григорьевич (11 июль 1911 йыл — 23 ғинуар 1983 йыл) — СССР дирижеры, педагог, симфонист, йәмәғәт эшмәкәре. Магнитогорск музыка училищеһына (хәҙер — консерватория) нигеҙ һалыусы һәм тәүге етәксеһе. РСФСР-ҙың халыҡ артисы (1976). Магнитогорск ҡалаһының почётлы гражданы.

Биографияһы

• 1911, 11 июль — Өфөлә тыуған
• 1926 —башҡорт профсоветының «Күк блуза» ойошмаһы бригадаларының береһенең етәксеһе, кинотеатрҙа музыкант булып эшләй
• 1927 — индустриаль техникумда уҡый (Златоуст ҡалаһы)
• 1928—1930 — Мәскәү физкультура институтында шөғөлләнә
• 1930—1934 — консерватория ҡарамағындағы Мәскәү музыка техникумында уҡый
• 1934—1938 — П. И. Чайковский исемендәге Мәскәү дәүләт консерваторияһында Г. Дмитриевскийҙың класында белем ала. Уҡыған осоронда Дәүләт физкультура институтында, ЦАГИ-ла музыка етәксеһе булып эшләй. Дәүләт имтиханын Куйбышев исемендәге электр комбинатының үҙешмәкәр хоры өлгөһөндә тапшыра.
• 1938 — педагог инициативаһы буйынса техникумға фортепиано буйынса педагог Л. Авербух килә. Магнитогорск музыка мәктәбендә, шулай уҡ Магнитогорск драма театрында эшләй, тап ошонда симфоник оркестр ойоштора
• 1938—1941 — ҡала симфоник оркестрында эшләй.
• 1939 — Магнитогорск музыка училищеһын асыу инициаторы була (хәҙер — консерватория), бында башта директор урынбаҫары булып эшләй
• 1942—1982 — Магнитогорск музыка училищеһында директор вазифаһын биләй.
• 1943 — Магнитогорск хор капеллаһына нигеҙ һала
  • 1944—1982 — Магнитогорск хор капеллаһының художество етәксеһе һәм баш дирижеры
• 1958 — Магнитогорск хор йәмғиәте ойоштороу инициаторы
• 60-сы —70-се йылдарҙа өлкә Мәҙәниәт халыҡ университетында музыка факультетына етәкселек итә
• 1960—1982 — Бөтә Рәсәй хор йәмғиәте президиумы ағзаһы
• 1965 — Эйдинов Магнитогорскиҙа 65-се музыка мәктәбен ойошторуҙа ҡатнаша.
• 1966 — Магнитогорскиҙа тәүге музыка йортон асыу инициаторы
• 1972 — Магнитогорскиҙа икенсе музыка йортон асыу инициаторы
• 1983 йыл, 23 ғинуар — Магнитогорск ҡалаһында вафат була

Музыкаль эшмәкәрлеге

Эйдинов ярты быуат тиерлек Магнитогорск ҡалаһының музыкаль тормошонда төп фигура булып тора. Ҡалала музыка училищеһын (хәҙер — консерваторияһы), симфоник оркестр, музыка йорттарын асытырыуҙа төл ролде нәҡ ул башҡара. Ғәмәлдә, Эйдинов бөтә ҡала музыка мәҙәниәте өлкәһенә етәкселек итә — Магнитогорскиҙа үткән бер генә эре музыка ваҡиғаһы ла уның иғтибарынан һәм хуплауынан ситтә ҡалмай.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• РСФСР-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1958)
• РСФСР-ҙың халыҡ артисы (1976)
• Магнитогорск ҡалаһының почётлы гражданы (1971)
• Ленин ордены (1971)
• «Почёт Билдәһе» ордены (1967)
• «1941-1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында фиҙакәр хеҙмәте өсөн» (1946)
• Силәбе өлкә комсомолының «Орленок» премияһы (1976)

Мемориал

• Магнитогорскиҙа Семен Эйдинов йәшәгән Ленин проспектындағы йортҡа иҫтәлекле таҡтаташ ҡуйыла.
• Ул ойошторған Магнитогорск хор капеллаһы Эйдинов исемен йөрөтә.
• Магнитогорск дәүләт консерваторияһында С. Г. Эйдинов исемендәге Бөтә Рәсәй хор дирижерҙары конкурсы даими үткәрелә. .
• С. эйдинов г. Магнитогорск дәүләт консерваторияһының 31-се аудиторияһы С. Г. Эйдинов исемен йөрөтә, унда хор коллективтары дәрестәре үтә.
• 2004 йылдың 15 сентябрендә Магнитогорск дәүләт консерваторияһында С. Г. Эйдинов исемендәге Мәҙәниәт фондын асыу тантанаһы үтте.
• 2011 йылдың 11 июлендә Магнитогорск металлургтарҙың Серго Орджоникидзе исемендәге Мәҙәниәт һарайы алдында «йондоҙҙар аллеяһына» С. Г. Эйдинов исемен йөрөткән йондоҙ һалына.

Ҡыҙыҡлы факттар

• Бөтә Рәсәй Музыка йәмғиәте әле эшләгән осорҙа күп һандағы өлкә, төбәк һәм край бүлексәләре менән бер рәттән тағы ла өс ҡала бүлексәһе лә эшләй. Улар — Мәскәү, Ленинград һәм Магнитогорск бүлексәләре. Эйдинов эшләгән дәүерҙә Магнитогорскиҙың «металл һәм музыка ҡалаһы» тип аталыуы осраҡлы түгел.
• Ғүмеренең һуңғы сәғәтендә ул ҡунаҡ булараҡ хор капеллаһы концертында ҡатнаша. Сәхнәгә сығып, М. И. Глинканың «Иван Сусанин» операһынан йырҙы башҡарған хорҙың дирижеры була, ә бары тик бер нисә минуттан һуң артистың йөрәге тибеүҙән туҡтай.

Әҙәбиәт

1. Гогелиани Э. Звезда Эйдинова. — «Магнитогорский металл», 14 июля 2011. — Веб-ссылка
2. Кондратковская Н. Мелодия жизни (о С. Эйдинове). — «Комсомолец» (Челябинск), 28 января 1969.
3. Кондратковская Н. Магнитогорец по духу и таланту (С. Эйдинову — 60 лет). — «Магнитогорский рабочий», 19 июня 1971.
4. Кондратковская Н. Личное мнение (по поводу готовящегося к печати очерка о С. Эйдинове). — «Магнитогорский рабочий», 26 ноября 1988.
5. Лазарева Н. Жизнь, отданная музыке и людям. — «Магнитогорский металл», 9 июля 2011. — Веб-ссылка
6. Павелина Е. Дом, где живёт музыка. — «Магнитогорский рабочий», 7 апреля 2011. — Веб-ссылка
7. Риб Эвальд Карлович «Я в вас верю…». — Риб Э. Есть большая родина любви. — Магнитогорск, Магнитогорский Дом печати, с. 53—55.
8. Эйдинов, Семён Григорьевич. — Магнитогорск (краткая энциклопедия). — Магнитогорск, Магнитогорский дом печати, 2002, с. 542.

Һылтанмалар

• Силәбе өлкә архивында С. Эйдинов тураһында мәғлүмәт
• Клин В. Магнитканың музыкаль тарихы биттәренән. Башы (30-40 йй.)
• Наталья Эйдинова — атаһының эшен дауам итеүсе(недоступная ссылка)